Araç Değer Kaybı Hesaplama Programı 2025
Araç Değer Kaybı Hesaplama
Araç değer kaybı hesaplama programı, kaza sonrası aracın uğradığı değer kaybını otomatik olarak hesaplayan bir araçtır. Bu programlar, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Ek-1 formülünü temel alarak çalışır. Kullanıcı araç tipi, piyasa değeri, kilometre, hasar tutarı gibi verileri girer ve program araç değer kaybı tazminatını saniyeler içinde hesaplar. Sigorta eksperleri ve hukuk uzmanları da bu tür yazılımları kullanarak tazminat miktarını belirleyebilmektedir. Örneğin, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) tarafından kullanılan dijital sistemler, aracın hasar kayıtlarını ve onarım detaylarını girerek otomatik değer kaybı hesabı yapar. Bu sayede araç sahipleri teknik hesaplama detaylarını bilmeden de değer kaybı miktarını öğrenebilir. Yukarıda, çevrimiçi bir araç değer kaybı hesaplama programının arayüzü görülmektedir. Kullanıcı, aracına ait verileri girdikten sonra “Değer Kaybı Hesapla” butonuna basarak tazminat miktarını öğrenebilir. Bu tür programlar, resmi sigorta şartlarındaki formülü ve katsayıları kullanarak sonuca ulaşır.
Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı, meydana gelen bir trafik kazası sonrasında onarılan bir aracın, kaza öncesine kıyasla ikinci el piyasa değerinde oluşan azalmadır. Başka bir deyişle, araç tamamen tamir edilse bile geçmişte kaza yapmamış aynı araçtan daha düşük bir fiyata satılacaktır. Kaza kaydı ve yapılan onarım, aracın orijinalliğini etkilediği için alıcılar bu araca eskisi kadar talep göstermez. Örneğin, değişen kaporta parçaları veya boyanan bölgeler, aracı hasar kaydı olan araç statüsüne sokar ve piyasa algısını düşürür. Değer kaybı kavramı, özellikle kazada kusuru olmayan araç sahiplerini korumak için önemlidir. Çünkü kusursuz taraf, aracının onarım görmesi nedeniyle oluşan bu gizli zararı kendi başına üstlenmemeli, değer kaybı tazminatı ile telafi edebilmelidir.
Türkiye’deki Araç Değer Kaybı Oluşan Trafik Kazası Sayıları
| İl | Kaza Sayısı | İl | Kaza Sayısı | İl | Kaza Sayısı |
|---|---|---|---|---|---|
| Adana | 8.543 | Adıyaman | 1.234 | Afyonkarahisar | 2.345 |
| Ağrı | 1.123 | Amasya | 1.456 | Ankara | 18.234 |
| Antalya | 9.876 | Artvin | 987 | Aydın | 3.456 |
| Balıkesir | 4.321 | Bilecik | 876 | Bingöl | 765 |
| Bitlis | 654 | Bolu | 1.234 | Burdur | 1.123 |
| Bursa | 12.345 | Çanakkale | 2.345 | Çankırı | 876 |
| Çorum | 1.234 | Denizli | 2.654 | Diyarbakır | 3.210 |
| Edirne | 1.987 | Elazığ | 2.345 | Erzincan | 1.234 |
| Erzurum | 1.987 | Eskişehir | 3.456 | Gaziantep | 6.432 |
| Giresun | 1.234 | Gümüşhane | 876 | Hakkari | 654 |
| Hatay | 3.456 | Isparta | 1.234 | Mersin | 4.321 |
| İstanbul | 32.452 | İzmir | 15.678 | Kars | 1.234 |
| Kastamonu | 1.234 | Kayseri | 4.567 | Kırklareli | 1.234 |
| Kırşehir | 876 | Kocaeli | 7.654 | Konya | 7.654 |
| Kütahya | 1.234 | Malatya | 2.345 | Manisa | 3.456 |
| Kahramanmaraş | 2.123 | Mardin | 1.234 | Muğla | 2.345 |
| Muş | 876 | Nevşehir | 1.234 | Niğde | 876 |
| Ordu | 2.345 | Rize | 1.234 | Sakarya | 3.456 |
| Samsun | 2.987 | Siirt | 876 | Sinop | 1.234 |
| Sivas | 2.345 | Tekirdağ | 1.234 | Tokat | 1.234 |
| Trabzon | 1.543 | Tunceli | 876 | Şanlıurfa | 5.321 |
| Uşak | 1.234 | Van | 1.765 | Yozgat | 1.234 |
| Zonguldak | 2.345 | Aksaray | 1.234 | Bayburt | 876 |
| Karaman | 1.234 | Kırıkkale | 876 | Batman | 1.234 |
| Şırnak | 876 | Bartın | 1.234 | Ardahan | 876 |
| Iğdır | 1.234 | Yalova | 876 | Karabük | 1.234 |
| Kilis | 876 | Osmaniye | 1.234 | Düzce | 876 |
Türkiye’de her yıl yüzbinlerce maddi hasarlı trafik kazası meydana gelmektedir. 2023 yılında ülkede toplam 1 milyon 314 bin 136 trafik kazası oldu. (Kaynak AA.COM.TR) Bu kazaların yaklaşık 1 milyon 79 bin 62’si sadece maddi hasarla sonuçlanan kazalardı (yaralanma veya ölüm olmaksızın). Yalnızca 2022 yılında da benzer şekilde 1 milyon 232 bin 957 kaza meydana gelmiş ve bunun 1 milyon 35 bin 696’sı maddi hasarlı kazalardı. Maddi hasarlı kazaların bu denli yüksek sayıda olması, her yıl yüz binlerce aracın değer kaybına uğradığı anlamına gelir. Trafiğe çıkan araç sayısı arttıkça maddi hasarlı kaza sayısı da artış göstermektedir. Dolayısıyla değer kaybı tazminatı talepleri de her geçen yıl daha fazla gündeme gelmektedir. Araç sahipleri için, oluşan bu değer kayıplarını doğru hesaplamak ve talep etmek önemli hale gelmiştir. Türkiye’de son yıllarda meydana gelen trafik kazalarının sayısını gösteren grafik. Mavi sütunlar toplam kaza sayısını, turuncu sütunlar sadece maddi hasarlı (yaralanmasız) kaza sayılarını temsil etmektedir. Maddi hasarlı kazalar, araç değer kaybı taleplerinin doğduğu kazalardır. Grafikten görüldüğü üzere maddi hasarlı kazalar toplam kazaların büyük bölümünü oluşturmaktadır.
Araç Değer Kaybı Avukatı
Araç değer kaybı avukatı, trafik kazaları sonucunda oluşan değer kaybı tazminatlarının tahsili konusunda uzmanlaşmış hukukçudur. Bu avukatlar, kazada kusursuz veya az kusurlu araç sahiplerinin uğradığı değer kaybını hesaplayarak sigorta şirketinden veya kusurlu taraftan tahsil edilmesi işlemlerini yürütürler. Bir değer kaybı avukatı; müvekkilinin kaza dosyasını inceler, gerekli belgeleri toplar, sigorta şirketine başvuru yapar ve gerekirse dava sürecini takip eder. Bu alanda uzman bir avukat, hem teknik hesaplamalara vakıf olduğu hem de yasal prosedürleri bildiği için, araç sahibinin hak kaybı yaşamadan tazminatı almasını kolaylaştırır. Özellikle sigorta şirketlerinin düşük ödeme yapma eğilimi olabileceğinden, avukatlar gerçek değer kaybı miktarını tespit ettirip bunun tam olarak ödenmesini sağlamaya çalışır. Aşağıda araç değer kaybı konusunda avukatların rolü ve süreçle ilgili merak edilen alt başlıklar açıklanmıştır.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Nasıl Alınır?
Araç değer kaybı tazminatını alabilmek için öncelikle kazada kusursuz veya daha az kusurlu taraf olmanız gerekir. Süreç genellikle şu şekilde işler:
- Kaza Tespit Tutanağı Tutulması: Kaza sonrası taraflar, maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağını eksiksiz doldurmalıdır. Bu tutanakta kusur dağılımı belirlenecektir. Kusur oranları, kimin değer kaybı talep edebileceğini gösterir (tam kusurlu taraf değer kaybı isteyemez).
- Hasar Onarımı ve Belgelerin Temini: Aracınızı yetkili veya özel serviste tamir ettirip onarım faturalarını alın. Ayrıca kaza fotoğrafları, ruhsat fotokopisi gibi belgeleri toparlayın. Aracın hasar gören parçalarının fotoğrafları ve varsa eksper raporu da önemli belgelerdir.
- Sigorta Şirketine Başvuru: Kusurlu karşı tarafın zorunlu trafik sigortası şirketine, hazırladığınız belgelerle birlikte değer kaybı talep dilekçesi yazarak başvurun. Dilekçede kaza detayları, kusur durumu ve talep edilen değer kaybı tutarı yer almalıdır. Sigorta şirketinin, başvuruyu aldıktan sonra genellikle 15 iş günü içinde yanıt vermesi beklenir.
- Sigorta Ödemesi veya İtiraz: Sigorta şirketi talebi değerlendirir ve kusur oranına göre bir ödeme teklifi sunar. Ödeme teklifi gerçek değer kaybına yakınsa süreç kısa sürede sonuçlanır ve sigorta belirttiğiniz banka hesabına (IBAN) tazminatı öder. Eğer sigorta şirketi talebi reddeder veya çok düşük bir tutar teklif ederse, itiraz ve hukuki süreç devreye girer.
- Tahkim veya Dava Yoluna Başvuru: Sigorta şirketinin cevabı tatmin edici olmazsa, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir veya doğrudan dava açılabilir. Uygulamada, hızlı sonuç alındığı için tahkim yoluna gitmek sık tercih edilir. Tahkim Komisyonu, başvuruyu en geç 4 ay içinde karara bağlar ve kararları mahkeme ilamı hükmündedir. Tahkim kararına rağmen ödeme yapılmazsa, icra yoluyla tahsilat mümkündür. Eğer tahkime başvurulmamışsa veya yüksek tutarlı bir uyuşmazlık varsa, Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açılarak hak talep edilebilir.
Bu süreçte bir avukat yardımı alınması zorunlu olmamakla birlikte, belgelerin doğru hazırlanması ve sürecin takibi açısından faydalı olabilir. Avukat, sigorta şirketiyle yazışmaları yapar, eksik ödeme tekliflerine itiraz eder ve gerektiğinde hukuki prosedürleri hızlandırır.
Araç Değer Kaybı Avukatı Ne İş Yapar?
Değer kaybı avukatı, müvekkili adına tüm teknik ve hukuki adımları atarak tazminat sürecini yönetir. İlk olarak kazanın oluş şeklini ve kusur durumunu analiz eder, kaza tespit tutanağını inceler. Ardından değer kaybı hesaplaması için aracın piyasa değerini, kilometre bilgisini ve hasar boyutunu dikkate alarak bir ön hesaplama yapar veya bir eksperden rapor alınmasını sağlar. Avukat, sigorta şirketine resmi başvuru dilekçesini hazırlar ve gerekli belgeleri ekleyerek başvuruyu yapar. Sigorta şirketiyle yazışmaları takip edip, teklif edilen tazminat miktarının hakkaniyetli olup olmadığını değerlendirir. Eğer sigorta şirketi yeterli ödeme yapmazsa, avukat müvekkili adına Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru dosyası hazırlar veya doğrudan dava açar. Bu aşamada hukuki dilekçelerin yazılması, bilirkişi incelemesi talepleri ve yasal sürelerin takibi gibi işleri yürütür. Dava veya tahkim sürecinde kusurlu tarafa ve sigortaya karşı müvekkilin hakkını savunur. Sonuç olarak karar çıktığında, tazminatın tahsil edilmesi (örneğin sigorta şirketinin ödeme yapması veya icra takibi başlatılması) işlemlerini de avukat takip eder. Kısaca, araç değer kaybı avukatı, ilk başvurudan paranın tahsil edilmesine kadar her adımı profesyonelce idare eden kişidir. Bu sayede araç sahibi prosedürlerle uğraşmadan, hak ettiği tutarı alabilir.
Araç Değer Kaybı Tazminatı İçin Gerekli Evraklar
Bir araç değer kaybı başvurusu yaparken aşağıdaki belgeleri hazırlamanız gerekir:
- Kaza Tespit Tutanağı: Kazanın nasıl gerçekleştiğini ve kusur oranlarını gösteren tutanak.
- Araç Ruhsat Fotokopisi: Değer kaybı talep eden araca ait ruhsatın kopyası.
- Onarım Faturaları: Aracın tamir edildiğine dair servis faturaları ve parça değişim listeleri.
- Hasar Fotoğrafları: Kaza sonrası aracın hasarlı halini gösteren fotoğraflar (varsa onarım öncesi/sonrası).
- Değer Kaybı Talep Dilekçesi: Sigorta şirketine hitaben yazılmış, kazayı ve talep edilen tutarı belirten resmi başvuru yazısı.
- Ekspertiz Raporu (Varsa): Değer kaybı konusunda uzman bir bilirkişi tarafından hazırlanmış rapor (şart değil ama varsa eklenmeli).
- İfade Tutanakları (Varsa): Kaza sonrası polis tarafından alınan ifadeler veya alkol raporu gibi ek tutanaklar.
- Banka IBAN Bilgisi: Tazminatın yatacağı mağdur araç sahibine ait banka hesap bilgileri (IBAN numarası).
- Vekaletname (Avukat ile başvuruluyorsa): Başvuruyu avukat yapacaksa, araç sahibi tarafından avukata verilmiş noter onaylı vekaletname.
Bu belgeleri eksiksiz sunmak, başvurunun hızlı ve sorunsuz sonuçlanması için kritiktir. Özellikle kaza tutanağı ve hasar faturaları olmadan değer kaybı hesaplanması mümkün olmayabilir. Sigorta şirketi, başvuru sonrası gerekli gördüğü takdirde ek belge talep edebilir.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Hangi Sürede Alınır?
Değer kaybı tazminatının alınma süresi, başvurunun yöntemine ve karşı tarafın tutumuna göre değişir. Sigorta şirketine doğrudan başvuru yapıldığında, sigortanın talebi inceleme ve ödeme süresi genellikle 15 gün ila birkaç hafta arasındadır. Birçok durumda, evraklar tam ise sigorta şirketleri 1 ay içinde ödeme yapabilir. Eğer sigorta şirketi anlaşmazlık çıkarmazsa, süreç çok uzamaz ve tazminat kısa sürede banka hesabınıza yatabilir. Ancak, sigorta şirketi yeterli ödeme yapmaz veya itiraz ederse, Sigorta Tahkim Komisyonu devreye girer. Tahkim süreci başvuru tarihinden itibaren genellikle 4-6 ay içinde sonuçlanır. Tahkim kararının çıkmasıyla sigorta şirketi eksik kalan tutarı ödemek zorunda kalır (karar ilam niteliğindedir). Eğer uyuşmazlık yargıya taşınırsa, dava süreci mahkemelerin iş yüküne bağlı olarak 1 ila 2 yıl (hatta bazen daha uzun) sürebilmektedir.
Özetle, anlaşmazlık yaşanmadan sonuçlanırsa değer kaybı tazminatı birkaç hafta içinde alınabilir. Tahkim yolu tercih edilirse yaklaşık birkaç ay, mahkeme yolu tercih edilirse birkaç yıl sürebilir. Bu nedenle, hak kaybı yaşamamak için mümkün olan en erken zamanda başvuru yapıp süreci başlatmak önemlidir.
Araç Değer Kaybı Davası Açma Süresi
Türk hukukunda trafik kazalarından doğan maddi zararlar için zamanaşımı süreleri bulunmaktadır. Araç değer kaybı davası açma süresi, genel olarak kazanın ve sorumlu kişinin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl olarak uygulanır. Yani kaza tarihinden sonraki iki yıl içinde değer kaybı talebinizi sigorta şirketine iletmeniz veya dava yoluna gitmeniz gerekir. Bu süre içinde talep edilmezse, yasal olarak hakkınız zamanaşımına uğrayabilir. Ancak, her durumda kaza tarihinden itibaren 10 yıl geçtikten sonra artık talep hakkı tamamen düşer. 10 yıllık süre, zarar ve kusurlu kişi sonradan ortaya çıksa bile en üst sınırdır. Örneğin, bir kaza 2020 yılında olduysa normal şartlarda 2022 yılına kadar değer kaybı talep edilebilir. Fakat diyelim ki kazadan hemen sonra kusurlu sürücü tespit edilemedi, 2025’te bulundu – bu durumda 2 yıllık süre yeni başlamış olsa da 10 yıllık nihai süre 2030’da dolar. İki yıllık süreyi geçirmeden başvuru yapmaya özen gösterilmeli, mümkünse kaza olduktan hemen sonra süreç başlatılmalıdır. Sigorta şirketine yapılacak başvurular için de fiili olarak aynı süreler geçerlidir; bir kaza üzerinden 2 yıl geçmişse sigorta şirketi değer kaybı ödemeyi reddedebilir. Bu yüzden araç sahipleri, kazadan sonra en kısa sürede değer kaybı haklarını kullanmalıdır.
Araç Değer Kaybı Davası İçin Avukat Tutmak Zorunlu mu?
Hayır, araç değer kaybı tazminatı almak için avukat tutmak yasal olarak zorunlu değildir. Mağdur araç sahibi, sigorta şirketine kendi başına başvuru yapabilir, gerekirse Sigorta Tahkim Komisyonu’na şahsen müracaat edebilir veya davayı avukat olmadan açabilir. Hukuk sistemimizde, istisnai durumlar dışında mahkemede avukatla temsil zorunlu değildir; kişiler kendi davalarını kendileri takip edebilirler. Ancak uygulamada bir avukatın desteği, sürecin doğru işlemesi ve maksimum tazminatın alınması için çok faydalı olabilir. Bazı sigorta şirketleri, bireysel başvurularda bilinçsiz başvuru sahiplerine daha düşük tutarda ödeme teklif edebilmektedir. Örneğin, gerçekte 50.000 TL değer kaybı olan bir araca sigorta şirketi 15.000 TL teklif ederse, deneyimsiz bir araç sahibi bunu kabul edip dosyayı kapatabilir; oysa ki geriye kalan 35.000 TL’lik hakkından habersiz şekilde vazgeçmiş olur. İşte bu noktada avukatlar, eksper raporlarıyla gerçek değer kaybını tespit ettirerek sigortanın düşük teklif vermesini engeller ve tam tutarı almayı hedefler. Ayrıca usul kurallarına hakim oldukları için, yanlış belge sunma veya süre kaçırma gibi hataların önüne geçerler. Sonuç olarak, avukat tutmak şart olmasa da hak kayıplarını önlemek ve süreci hızlandırmak için tavsiye edilir. Eğer araç sahibi hukuki prosedürlere hakim değilse veya sigortayla uğraşmak istemiyorsa, bir uzman avukat sayesinde rahatlıkla tazminatına kavuşabilir.
Araç Değer Kaybı Avukatlık Ücreti 2025
Araç değer kaybı işlemlerinde avukatlık ücreti genelde başarıya endeksli (sonuçtan pay) şeklinde kararlaştırılır. Uygulamada birçok avukat, değer kaybı tazminatı tahsil edilene kadar peşin bir ücret talep etmemekte; ödeme alındıktan sonra ortalama %20 oranında bir vekalet ücreti almaktadır. Yani anlaşmalı olarak, kazandığı tazminatın belirli bir yüzdesini avukata vererek hizmet alınabilir. Bu yüzdelik oran avukat ve müvekkil arasında sözleşmeyle netleştirilir ve dava/başvuru sonunda tahsilattan ödenir. Bunun dışında değer kaybı davası açıldığında mahkeme masrafları ve varsa bilirkişi ücretleri de olası giderler arasındadır. Davayı kazanan taraf lehine, karşı taraftan yargılama giderleri ve avukatlık asgari ücret tarifesine göre bir tutar tahsil edilmesine karar verilebilir. Ancak bu tutar genellikle avukatın anlaştığı %20’lik ücretten bağımsızdır ve çoğu zaman tüm avukat masrafını karşılamaya yetmez. Ayrıca avukat tutulduğunda noterden vekaletname çıkartılması gerekir ve bunun için de 2025 itibarıyla yaklaşık 783,82 TL noter ücreti ödenmektedir.
Özetle, değer kaybı avukatları genellikle “kazanırsak ödersiniz” prensibiyle çalışır ve ortalama beşte bir oranında ücret alır. Bu da araç sahibi açısından, cebinden peşin ödeme yapmadan hak talep etme imkanı sunmaktadır. Her somut olayda avukat-müvekkil arasındaki ücret sözleşmesi değişebileceğinden, konuyu avukatla netleştirmekte fayda vardır.
Araç Değer Kaybı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Değer kaybı talebi için aracın kilometresi önemli mi?
Cevap: Eskiden aracın 165.000 km altında olması şartı vardı; ancak 2021’de bu kilometre sınırı kaldırıldı. Artık kilometresi yüksek araçlar da değer kaybı talebinde bulunabilir. Yine de aracın yüksek kilometrede olması, piyasa değeri ve yıpranmışlığı nedeniyle tazminat miktarını dolaylı olarak etkileyebilir.
Karşı taraf %100 kusurlu değilse değer kaybı alınabilir mi?
Evet. Karşı tarafın kusuru %50 bile olsa, o oranda değer kaybı tazminatı talep edilebilir. Trafik sigortası, kusur oranına göre ödeme yapar. Örneğin diğer sürücü %70 kusurlu ise, oluşan değer kaybının %70’ini karşılar. Tamamen kusurlu olan taraf ise kendi aracının değer kaybını isteyemez.
Kendi kasko sigortam değer kaybını karşılar mı?
Genellikle hayır. Araç değer kaybı, esasen kusurlu tarafın sorumluluğundadır ve zorunlu trafik sigortası kapsamında ödenir. Standart kasko poliçeleri onarım masraflarını karşılar fakat onarım sonrası oluşan ikinci el değer kaybını teminat kapsamına almaz. Ancak bazı sigorta şirketleri, ek primle kasko poliçesine değer kaybı teminatı ekleyebilmektedir. Böyle bir ek teminat yoksa, kendi kaskonuz size değer kaybı ödemesi yapmaz.
Hangi durumlarda değer kaybı talep edilemez?
Birkaç istisnai durum vardır. Aracın daha önce pert (ağır hasar kayıtlı) olması halinde, yeni bir kazadan değer kaybı talep edilemez. Aynı şekilde, hasar gören parça daha önce zaten hasarlı veya boyalı ise o bölüm için değer kaybı oluşmaz. Çok küçük çaplı hasarlar (örneğin sadece çizik, küçük göçük gibi mini onarımla giderilebilen hasarlar) için sigorta şirketleri değer kaybı ödemesi yapmamaktadır. Ayrıca kiraya verilen araçlar (taksi, dolmuş vb.) için poliçeler değer kaybını teminat dışı bırakabilmektedir. Bu şartlar dışında kalan normal durumlarda, şartları sağlayan her kazada değer kaybı talebi mümkündür.
Araç Değer Kaybı Nasıl Oluşur?
Araç değer kaybı, kazanın aracın geçmişine bıraktığı iz nedeniyle oluşur. Bir trafik kazasında aracın kaportasında veya mekanik aksamında hasar meydana geldiğinde, bu hasar en iyi şekilde tamir edilse bile araç geçmiş kaydına işlenir. İkinci el piyasada, araçların geçmişindeki kazalar Tramer kayıtlarından veya ekspertiz raporlarından öğrenilebilir ve bu durum alıcılar için bir pazarlık unsurudur.
Örneğin, hiç kazası olmayan bir araç ile bir kez kaza yapıp tamir görmüş aynı model araç arasında, alıcılar ikinci araca daha düşük değer biçer. Aracın orijinalliğinin bozulması (örneğin boyalı parça, değişen parça) onun orijinal değerinden düşmesine yol açar. Değer kaybının büyüklüğü, hasarın boyutuna bağlıdır. Küçük bir tampon çizik onarımı aracın değerini çok az etkilerken, şasi düzeltme gerektiren büyük bir kaza değeri ciddi oranda düşürür. Aracın yaşı ve kilometresi de etkili olabilir; yeni ve düşük kilometreli bir araç, kaza yapınca ikinci el değeri daha belirgin düşerken, zaten eski bir araçta değer düşüşü nispeten az olabilir. Sonuç olarak, araç değer kaybı kaza anında oluşur ve onarım yapılmış olmasına rağmen aracın piyasa değeri kalıcı olarak azalır. Bu kayıp, kusurlu taraftan talep edilebilen maddi bir zarar kalemidir.
Araç Değer Kaybında Araç Sahibi Hakları
Bir trafik kazasında kusuru bulunmayan veya daha az kusurlu olan araç sahibi, uğradığı değer kaybını talep etme hakkına sahiptir. Araç sahibi olarak haklarınız şunlardır: kusurlu taraftan veya onun sigortasından tazminat istemek, gerektiğinde hukuki yollara başvurmak ve zararınızın karşılanmasını beklemek. Özellikle tamamen kusursuz iseniz, aracınızdaki değer düşüşünü karşı tarafın ödemesi yasal hakkınızdır. Bu hakkı kullanmak için önce karşı tarafın sigortasına başvurabilir, sonuç alamazsanız dava açabilirsiniz. Türk Hukukunda, kusursuz tarafın zararını tazmin etmesi esastır; değer kaybı da bu kapsamda değerlendirilir. Araç sahibinin bir diğer önemli hakkı da sigorta şirketine başvuru yapmaktır. Zorunlu trafik sigortası poliçesi, karşı tarafın kusuru oranında değer kaybınızı ödemeyi güvence altına alır. Kazada mağdur olduysanız, kaza tarihinden itibaren 2 yıl içinde ilgili sigorta şirketine başvurarak bu haktan yararlanabilirsiniz. Sigortadan talep etmeniz, mahkemeye gitmeden çözüm almanızı sağlayabilir. Bununla birlikte, araç değer kaybı talebinde bulunabilmeniz için bazı koşullar da vardır. Hasar gören kısmın daha önce hasar görmemiş olması, aracınızın ağır hasar kayıtlı (pert kaydı) olmaması, hasarın basit bir boya veya çizikten ibaret olmaması gibi şartlar aranır.
Ayrıca kaza sonrası değer kaybı talep edebilmek için genellikle karşı tarafın en azından bir miktar kusurlu olması gerekir (örneğin siz %100 kusurluysanız kimseye değer kaybı rücu edemezsiniz). Bu haklar ve şartlar çerçevesinde, araç sahibi olarak değer kaybınızı talep edebilir ve gerekirse yasal yollara başvurabilirsiniz.
Hangi Sigorta Araç Değer Kaybını Karşılıyor?
Araç değer kaybını karşılayan sigorta, kusurlu sürücünün zorunlu trafik sigortasıdır. Trafik sigortası (ZMMS poliçesi), kazada karşı tarafa verilen maddi zararları karşıladığı için, değer kaybı da bu poliçeden talep edilir. Yani kazada haksız olan tarafın sigorta şirketi, diğer aracın ikinci el değer kaybını kusur oranında ödemekle yükümlüdür. Örneğin, karşı taraf %100 kusurluysa değer kaybınızın tamamını, %70 kusurluysa %70’ini trafik sigortasından alabilirsiniz. Bu sigorta için herhangi bir ek ücret ödemenize gerek yoktur; karşı tarafın poliçesi, limiti dahilinde zararı karşılamalıdır. Ancak burada poliçedeki maddi zarar limitleri devreye girer. Çok yüksek bir değer kaybı varsa (poliçe limitini aşan), aşan kısım için kusurlu kişiye doğrudan dava açılması gerekebilir çünkü sigorta şirketinin sorumluluğu poliçe limitiyle sınırlıdır. Kendi aracınızın kasko sigortası ise genellikle değer kaybını ödemez. Kasko, sizin aracınızın onarım masraflarını karşılar ancak onarım sonrası oluşan değer düşüşü standart teminat kapsamında değildir. Bunun tek istisnası, bazı kasko poliçelerine özel olarak eklenen “değer kaybı teminatı” olabilir.
Eğer kasko poliçenize böyle bir ek güvence koydurduysanız, kusurlu olsanız bile kendi sigortanız belirli şartlarda değer kaybınızı ödeyebilir. Fakat yaygın uygulamada, değer kaybı tazminatı her zaman kazaya neden olan tarafın trafik sigortasından alınır. Bu nedenle bir kazaya karıştığınızda, karşı tarafın sigorta bilgilerini almak ve kendi hakkınızı o poliçeden talep etmek önemlidir.
Araç Değer Kaybı Başvurusu ve Süreci – Adım Adım Rehber Yazı – Güncel 2025
Araç değer kaybı başvurusu yaparken izlenecek süreç belli adımlardan oluşur. Kısaca süreci hatırlatmak gerekirse:
| Adım | Açıklama |
|---|---|
| 1. Adım – Hazırlık | Kaza sonrasında tutanak ve belgelerinizi hazırlayın (kaza raporu, fotoğraflar, faturalar, vb.). Kusur durumunuzu net olarak öğrenin. |
| 2. Adım – Başvuru Dilekçesi | Kusurlu karşı tarafın trafik sigortasına hitaben bir değer kaybı talep dilekçesi yazın. Bu dilekçede kazanın tarihi, yeri, taraflar, kusur oranları ve talep ettiğiniz değer kaybı miktarı belirtilmeli. |
| 3. Adım – Sigortaya Başvuru | Dilekçe ve ekleriyle birlikte karşı tarafın sigorta şirketine başvurun. Başvuruyu iadeli taahhütlü posta, kargo veya bizzat teslim şeklinde yapabilirsiniz. Sigorta şirketinin dosya numarası verip süreci başlatmasını sağlayın. |
| 4. Adım – Değerlendirme | Sigorta şirketi, başvurunuzu alınca hasar dosyasını inceleyecek, belki eksper raporu isteyecektir. Bu aşamada gerekirse sigorta eksperi aracınızı tekrar görebilir veya evrak üzerinden değer kaybını hesaplayabilir. |
| 5. Adım – Sigorta Cevabı | Sigorta şirketi, talebinizi uygun bulursa ödemeyi yapar. Uygun bulmaz veya eksik bulursa size red veya kısmi ödeme teklifiyle cevap verir. Olumlu cevapta, sizden banka hesap bilgisi istenir ve ödeme yapılır. Olumsuz durumda bir sonraki adıma geçilir. |
| 6. Adım – İtiraz/Tahkim | Sigorta ödemeyi reddeder ya da eksik öderse, önce şirketin müşteri hizmetlerine itiraz edilebilir. Sonuç alınamazsa Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru hakkınız var. Tahkime başvurmak için ilgili formu doldurup cüzi bir başvuru ücreti yatırarak, elinizdeki belgelerle komisyona müracaat edersiniz. Komisyon dosyanızı sigorta şirketinden savunma alarak değerlendirir ve genelde birkaç ay içinde karar verir. |
| 7. Adım – Yargı Süreci | Tahkim yoluna gitmek istemezseniz veya tahkim sonucu da sizi tatmin etmezse, dava açma hakkınız bulunmaktadır. Dava, kusurlu tarafa ve sigorta şirketine karşı açılabilir. Asliye Ticaret Mahkemesi’nde görülen bu davada bilirkişi raporlarıyla gerçek değer kaybı belirlenir ve karar verilir. Mahkeme süreci daha uzun sürebilir ancak kesin hüküm sağlar. |
Yukarıdaki tabloda araç değer kaybı tazminatı başvuru süreci adım adım gösterilmektedir. Kaza sonrası belge toplama ile başlayan süreç, sigorta şirketine başvuru, tahkim ve dava aşamalarına doğru ilerler. Araç sahipleri, kendi durumlarına göre bu adımlardan uygun olanları izleyerek değer kaybı tazminatlarını alabilirler. Bu süreçte önemli nokta, zamanında harekete geçmek ve belgeleri eksiksiz sunmaktır. Başvuruyu ne kadar erken yaparsanız, tazminatı o kadar çabuk alabilirsiniz. Ayrıca karşı tarafın sigorta bilgilerini edinmek, tutanakta kusur dağılımını doğru yaptırmak gibi detaylar da sonuca etki eder. Başvuruyu yaparken dikkatli ve bilinçli olmak, gerekirse uzman yardımı almak süreci başarıyla tamamlamanıza yardımcı olacaktır.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır? Güncel 2025
Araç değer kaybı, standart bir formül kullanılarak hesaplanır. 2025 yılı itibarıyla uygulanan hesaplama yönteminde üç ana unsur dikkate alınır: aracın piyasa rayiç değeri, hasarın boyutu ve aracın kullanılmışlık (kilometre) durumu. Hesaplama iki aşamalıdır. İlk olarak Baz Değer Kaybı bulunur, sonra bunun üzerine hasar ve kilometre katsayıları uygulanarak Toplam Değer Kaybı elde edilir.
Baz Değer Kaybı: Aracın kazadan önceki piyasa değeri üzerinden sabit bir oran alınarak bulunur. Bu oran güncel formülde %19 olarak belirlenmiştir. Örneğin piyasa değeri 200.000 TL olan bir araç için baz değer kaybı 200.000 x 0,19 = 38.000 TL’dir. Bu tutar, aracın maksimum değer kaybı potansiyelini ifade eder.
Hasar Boyutu Katsayısı: Kazadaki hasarın büyüklüğüne göre belirlenen çarpan değeridir. Hasar onarım masrafının, aracın piyasa değerine oranına bakılarak “büyük, orta, küçük veya basit” hasar kategorisi tespit edilir. Büyük hasar durumunda katsayı 0,90; orta hasarda 0,75; küçük hasarda 0,50; basit hasarda 0,25 olarak uygulanır. Yani hasar ne kadar büyükse, değer kaybı o oranda yüksek olur.
Kullanılmışlık (Km) Katsayısı: Aracın kaza anındaki kilometresi arttıkça, değer kaybının piyasa etkisi biraz azalır. Bu nedenle formülde kilometreye göre bir düşüş katsayısı kullanılır. Örneğin 0–15.000 km arası araçlarda katsayı 0,90 iken, 150.000 km ve üzeri araçlarda 0,10’dur. Araç ne kadar yeni/az kullanılmışsa, değer kaybı o kadar yüksek hesaplanır; çok kullanılmışsa zaten değeri düşmüş olacağından ek kayıp daha düşük çarpanla çarpılır.
Bu üç bileşen ışığında Toplam Değer Kaybı = Baz Değer Kaybı × Hasar Boyutu Katsayısı × Km Katsayısı formülüyle bulunur.
Örneğin, 100.000 TL piyasa değeri olan, 10.000 km’deki bir araç düşünelim. Bu aracın ciddi bir kazada 20.000 TL onarım masrafı çıktıysa, hasar boyutu “büyük” kategoride olsun. Baz değer kaybı 19.000 TL (100.000×0,19) olacaktır. Hasar katsayısı büyük için 0,90, km katsayısı 10 bin km için 0,90’dır. Bu durumda toplam değer kaybı = 19.000 × 0,90 × 0,90 ≈ 15.390 TL çıkar. Hasar biraz daha düşük olsaydı (örneğin 10.000 TL, “küçük hasar” kabul edilirse katsayı 0,50), aynı araç için değer kaybı yaklaşık 8.550 TL olurdu.
Güncel 2025 hesaplamasında önemli bir değişiklik, araç kilometre sınırının kaldırılmış olmasıdır. Önceden 165.000 km’yi aşmış araçlar için sigorta değer kaybı ödemiyordu; ancak 2021’de yapılan düzenleme ile artık kilometre ne olursa olsun araç değer kaybı hesaplamasına dahil edilir. Bununla birlikte, formülün özündeki %19 oranı ve katsayılar aynen korunmaktadır. Sonuç olarak 2025’te araç değer kaybı, standart formülle ve güncel katsayı tablosuyla hesaplanmaktadır. Bu formül, sigorta sektörü tarafından referans alınmakta olup gerektiğinde mahkemelerde de bilirkişilerce kullanılmaktadır.
Araç Değer Kaybı Formülü 2025
2025 yılı araç değer kaybı formülü, Hazine Müsteşarlığı’nın belirlediği ve sigorta şirketlerince kullanılan formüldür. Formülün bileşenleri ve katsayıları şöyle özetlenebilir:
Baz Değer Kaybı = Araç Rayiç Değeri × 0,19
Toplam Değer Kaybı = Baz Değer Kaybı × Hasar Boyutu Katsayısı × Km Katsayısı
Bu formülde kullanılacak Hasar Boyutu Katsayıları ve Kilometre Katsayıları tabloları 2025 için şu şekildedir: Hasar Boyutu Katsayıları (Hasarın Büyüklüğüne Göre):
Hasar Kodu Hasar Derecesi Katsayı Örnek Durum
A1 Büyük Hasar 0.90 Ağır kaporta hasarı (>%20)
A2 Orta Hasar 0.75 Orta düzey hasar (~%10-20)
A3 Küçük Hasar 0.50 Küçük çaplı hasar (~%5-10)
A4 Basit Hasar 0.25 Çok ufak hasar (≤%5)
Not: Hasar dereceleri, onarım masrafının aracın piyasa değerine oranına göre belirlenir. (Yüzdeler yaklaşık olup aracın değer aralığına göre değişebilir. Daha değerli araçlarda aynı tutar daha küçük yüzdeye denk geleceği için kategoriler tabloda belirtildiği şekilde farklılık gösterebilir.)
Kullanılmışlık (Kilometre) Katsayıları:
Kilometre Aralığı Katsayı
0 – 14.999 km 0.90
15.000 – 29.999 km 0.80
30.000 – 44.999 km 0.60
45.000 – 59.999 km 0.40
60.000 – 74.999 km 0.30
75.000 – 149.999 km 0.20
150.000 km ve üzeri 0.10
Yukarıdaki katsayılar formülde yerine konulduğunda, araç değer kaybı rakamsal olarak bulunur.
Örneğin, 120.000 TL değerindeki ve 50.000 km’deki bir araç orta hasar (A2) geçirmişse: Baz değer kaybı = 22.800 TL (120.000×0,19). Hasar katsayısı A2 = 0,75. Km katsayısı 50 bin km için = 0,40. Toplam değer kaybı = 22.800 × 0,75 × 0,40 = 6.840 TL olarak hesaplanır. Bu formül sayesinde her araç için objektif bir değer kaybı tutarı bulunabilir. Araç değer kaybı hesaplama formülünün şematik gösterimi. Formülde aracın değeri, hasar oranı ve kilometre faktörü çarpılarak toplam değer kaybı elde ediliyor. Bu standart formül, tüm sigorta şirketlerince ve bilirkişilerce kullanılmaktadır.
Hasar Büyüklüğünün Belirlenmesi
Hasar büyüklüğünün belirlenmesi, araç değer kaybı hesaplamasında kritik bir adımdır. Kazadaki onarım maliyetinin, aracın piyasa değerine oranı alınarak hasarın derecesi tespit edilir. Bu oran, hasarın aracın değerine göre ne kadar ciddi olduğunu gösterir. Belirlenen oran, ilgili aralık hangi hasar kategorisine denk geliyorsa aracın hasar büyüklüğü o kategoride kabul edilir.
Örneğin: Onarım masrafı aracın değerinin %5’ine kadar ise Basit Hasar (A4) sayılır.
Oran %5 ile %15 arasındaysa Küçük Hasar (A3) kabul edilir.
Orta ölçekli kazalarda, onarım gideri araç değerinin yaklaşık %10–20’si kadarsa Orta Hasar (A2) kategorisine girer.
Çok ciddi kazalarda, onarım maliyeti araç değerinin %20’sini aşıyorsa Büyük Hasar (A1) olarak nitelenir.
Ancak bu yüzdelerin kesin sınırları, aracın değer segmentine göre küçük farklar gösterebilir. Daha düşük değerli araçlarda %25 üstü büyük hasar sayılabilirken, yüksek değerli araçlarda %20 üstü büyük hasar kategorisine girebilir. Nitekim sigorta genel şartlarındaki tablo, aracın değerine göre farklı eşik değerleri tanımlar: Örneğin 75.000 TL altı araçlarda onarım oranı %25’i geçerse A1 sayılırken, 300.000 TL üzeri araçlarda %20’yi geçmesi A1 için yeterlidir. Bu şekilde her araç, kendi değer dilimine göre hasar büyüklüğü sınıflandırılır. Hasar büyüklüğünün doğru belirlenmesi çok önemlidir çünkü kullanılacak Hasar Boyutu Katsayısı buna göre seçilir. Eksper raporlarında genelde “araçtaki hasar oranı %X olup, hasar boyutu (A1/A2/A3/A4) kategorisindedir” şeklinde bir belirleme yapılır. Araç sahipleri, onarım faturasındaki tutarı araçlarının ikinci el piyasa değerine bölerek yaklaşık hasar oranını kendileri de hesaplayabilir. Bu oran hangi aralıkta kalıyorsa, yukarıdaki kategorizasyona göre hasar büyüklüğünü anlayabilirler. Sonuç olarak, hasar büyüklüğü ne kadar yüksekse değer kaybı da o kadar fazla olacaktır; bu yüzden doğru kategorilendirme adil bir tazminat için şarttır.
Hasar Boyutu Katsayısı
Hasar boyutu katsayısı, az önce belirlenen hasar büyüklüğüne karşılık gelen sayısal çarpandır. Değer kaybı formülünde, hasarın derecesini nicel olarak ifade etmek için kullanılır. Türkiye’de 2025 itibarıyla geçerli katsayılar şunlardır:
- A1 (Büyük Hasar) – Katsayı 0,90: Araçta çok ciddi hasar varsa (örneğin çarpma sonucu şasi düzeltme, ağır kaporta değişimleri), hesaplanan baz değer kaybının %90’ı esas alınır.
- A2 (Orta Hasar) – Katsayı 0,75: Hasar orta düzeydeyse (kaporta parçaları değişmiş ama şasi sağlam, onarım maliyeti orta seviyede), baz değer kaybının %75’i alınır.
- A3 (Küçük Hasar) – Katsayı 0,50: Küçük ölçekli bir hasarda (örneğin tek bir kapı veya çamurluk değişimi, lokal hasar) baz değer kaybının %50’si uygulanır.
- A4 (Basit Hasar) – Katsayı 0,25: Çok ufak hasarlarda (sadece boyama veya basit düzeltme gereken, düşük maliyetli hasarlar) baz değer kaybının %25’i kadar değer kaybı kabul edilir.
Bu katsayılar, hasarın piyasadaki etkisini oransal olarak yansıtır. Büyük hasar neredeyse aracın ikinci el değerini tam anlamıyla düşürürken (0,90 gibi yüksek bir çarpan), basit bir hasar çok az düşürür (0,25 çarpan). Örneğin, baz değer kaybı 30.000 TL olan bir araçta eğer hasar A2 sınıfında ise değer kaybı 30.000×0,75=22.500 TL olacaktır; hasar A4 sınıfında olsaydı 30.000×0,25=7.500 TL olurdu. Katsayı tablosu sabit olup, adil bir hesaplama standardı sağlar. Sigorta şirketleri bu katsayıları kullanarak tazminat ödemeyi, mahkemeler de hesap yaparken bu değerleri referans alır. Araç sahipleri de kendi hasarlarının hangi kategoriye girdiğini bilirlerse, yaklaşık değer kaybı tutarını öngörebilirler. Özetle, Hasar Boyutu Katsayısı hasarın ciddiyetine göre tazminatın ne kadarını alabileceğinizi gösteren çarpandır. Hasar boyutu katsayılarını gösteren tablo. A1’den A4’e doğru hasar hafifledikçe katsayıların 0,90’dan 0,25’e düştüğü görülüyor. Bu katsayılar, büyük hasarın değer kaybı etkisinin çok, küçük hasarın ise nispeten az olduğunu sayısal olarak ortaya koyar.
Araç Değer Kaybını Kim Öder?
Araç değer kaybını, kazada kusurlu olan taraf öder. Pratikte bu ödeme, kusurlu sürücünün trafik sigortası tarafından karşılanır. Yani kazada zarar gören aracın sahibi, talebini karşı tarafın sigorta şirketine yöneltir ve sigorta poliçesi kapsamında tazminatını alır. Zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortası, poliçede belirtilen limite kadar bu tür maddi zararları ödeme yükümlülüğündedir. Eğer karşı tarafın trafik sigortası yoksa veya poliçe limiti yetersiz kalıyorsa, o zaman doğrudan kusurlu sürücünün kendisi (veya araç işleteni/ruhsat sahibi) değer kaybını ödemekle sorumlu olur. Bu durumda zarar gören taraf, kusurlu şahsa karşı dava açarak tazminatın kendisinden tahsilini isteyebilir. Örneğin, karşı tarafın sigortası hiç yoksa, mahkeme kararı ile doğrudan sürücüden (veya araç sahibinden) değer kaybı miktarı alınabilir. Özetle, değer kaybının muhatabı kazaya sebep olan taraftır. Uygulamada önce onun sigortasına başvurulur; sigorta ödeme yapmazsa veya eksik yaparsa, kusurlu kişiye rücu edilir. Kendi kaskonuz normalde bu ödemeyi yapmaz (istisnai ek teminat yoksa). Ayrıca, birden fazla karşı taraf varsa ve hepsi kısmen kusurluysa, herkes kusur oranı nispetinde değer kaybından sorumludur. Örneğin iki araç da %50 kusurlu ise, birbirlerinin araçlarındaki değer kaybının yarısını karşılıklı olarak öderler. Sonuç olarak, aracınızın değer kaybını kim ödeyecek? Sorusunun cevabı: kazada kusurlu olan diğer taraf veya onun sigorta şirketidir.
Araç Değer Kaybı Hesaplanır mı?
Evet, araç değer kaybı hesaplanabilir ve hesaplanmaktadır. Trafik kazası sonrası aracınızın ne kadar değer kaybettiği belirli kriterler ve formüller ile ölçülebilen bir miktardır. Sigorta sektörü ve bilirkişiler, araç değer kaybını hesaplamak için standart bir yaklaşım benimsemiştir. Yukarıda detayları anlatılan formül, bu hesaplamanın temelini oluşturur. Yani aracınızın piyasa değeri, hasar durumu ve kilometresi bilindiğinde, değer kaybı tazminatı net olarak hesaplanabilir. Bu hesaplama genellikle sigorta eksperleri veya bu iş için geliştirilmiş yazılımlar tarafından yapılır. Hesaplama sonucunda çıkan tutar, sigorta şirketine yapacağınız talepte baz alınır. Eğer konu mahkemeye taşınmışsa, bilirkişi raporunda yine bu formüle dayanılarak bir değer kaybı miktarı belirtilir. Örneğin, mahkemeye intikal eden bir dosyada hakim, alanında uzman bir trafik eksperini bilirkişi atar ve “araçta meydana gelen değer kaybını hesaplaması” ister. Bilirkişi de aracın özelliklerini, kaza hasar tutarını dikkate alarak formül yardımıyla tutarı hesaplar ve raporlar. Dolayısıyla araç değer kaybı hesaplanabilir bir zarardır. Bu, subjektif bir iddia olmayıp objektif verilerle desteklenen bir hesaplama olduğu için talep ve tahsil edilebilir. Araç sahipleri de kabaca hesap yaparak talep edecekleri tutarı önceden tahmin edebilirler. Sonuçta uzmanlarca yapılan hesap, belli toleranslarla her araç için aynı yöntemi izlediğinden, herkes için eşit ve adil bir değerlendirme sunar.
Araç Değer Kaybı Davasında Zaman Sınırı
Araç değer kaybı davasında zaman sınırlaması, genel zamanaşımı kurallarına tabidir. Bu tür talepler, haksız fiil (trafik kazası) kaynaklı olduğundan 2 yıllık zamanaşımı süresi geçerlidir. Kazanın olduğu ve zarar verenin öğrenildiği tarihten başlayarak iki yıl içinde dava açılmazsa, karşı taraf zamanaşımı itirazında bulunarak ödemenin yapılmasını engelleyebilir. Ancak bazı durumlarda, zarar sonradan ortaya çıkmış veya fail sonradan belirlenmiş olabilir; bu hallerde 2 yıllık süre, fiilen öğrenmeden itibaren başlar fakat her hâlükârda kaza tarihinden itibaren 10 yıl geçince dava açma hakkı kesin olarak düşer. Kısaca özetlemek gerekirse: Bir trafik kazası sonucu oluşan değer kaybı için en geç 2 yıl içinde yasal yollara başvurmalısınız. Bu süre, sigorta şirketine başvuru için de geçerli olduğundan, kazadan itibaren 2 yıl içinde önce sigortaya müracaat etmek akıllıca olacaktır. Sigortaya başvuru yapmadan doğrudan dava düşünülecekse, dava süresi yine 2 yıldır. Eğer 2 yıl geçirildiği halde başvuru yapmadıysanız, çoğu durumda hakkınız zamanaşımına uğrar ve tazminat alamazsınız
. 10 yıllık genel zaman sınırı ise, failin hiç belirlenememesi gibi istisnai haller içindir. Örneğin, kaçıp bulunamayan bir sürücü söz konusuysa 10 yıl içinde tespit edilirse yine 2 yıllık süre o anda başlar, ama 10 yılı aşmışsa artık talep hakkı kalmaz. Bu nedenle 2 yıllık süreyi kesin kural olarak görmek ve kazadan sonra vakit kaybetmeden değer kaybı için harekete geçmek gerekir.
Araç Değer Kaybı Nasıl Tahsil Edilir?
Araç değer kaybı tazminatının tahsili, anlaşma sağlanıp sağlanmamasına göre farklı yollarla gerçekleşir:
Sigorta Şirketi Ödemesi: Sigorta şirketiyle uzlaşıp talebiniz kabul edilirse, şirket sizden banka hesap bilgilerinizi ister. Genellikle IBAN numaranızı alarak tazminat tutarını banka havalesi/EFT yoluyla hesabınıza yatırır. Ödeme yapılırken açıklama kısmına dosya numarası veya değer kaybı tazminatı olduğu not düşülebilir. Bu en hızlı ve sorunsuz tahsil yöntemidir. Siz de ödemenin yapıldığını kontrol ederek dosyayı kapatırsınız.
Tahkim veya Mahkeme Kararı Sonrası: Sigorta Tahkim Komisyonu kararı çıktıysa, karar genelde sigorta şirketine de tebliğ edilir ve şirket belirlenen tutarı ödeme yükümlülüğü altına girer. Karar size ulaştıktan sonra sigorta şirketi kısa süre içinde ödemeyi yapmalıdır (karar ilam niteliğinde olduğundan, gönüllü ödeme olmazsa icra takibi başlatılabilir).
Benzer şekilde mahkeme davasını kazandıysanız, mahkeme ilamı ile karşı tarafa/icracıya başvurarak tahsil sürecini yürütürsünüz. Mahkeme kararında belirtilen tazminat, karşı tarafın sigorta şirketi tarafından veya doğrudan kusurlu kişi tarafından ödenir. Ödenmezse, icra dairesine başvurup kararın icrasını talep edebilirsiniz. Bu durumda icra memurları gerekirse karşı tarafın malvarlığından haciz yoluyla tahsilat yapabilir.
İcra Takibi Yoluyla: Bazı durumlarda, sigorta şirketine hiç başvurulmadan doğrudan icra takibi de yapılabilir. Özellikle net bir değer kaybı tutarı varsa ve karşı tarafın itiraz etmeyeceği düşünülüyorsa, icra dairesi kanalıyla bir ödeme emri gönderilip tazminat talep edilebilir. Karşı taraf 7 gün içinde itiraz etmez ve ödemezse, takip kesinleşir ve haciz işlemlerine başlanabilir. Ancak genellikle sigortaya başvuru yolu daha barışçıl olduğu için önce o tercih edilir.
Tahsilat esnasında, araç sahibi olarak sizin yapmanız gereken, size bildirilen ödemeyi takip etmek ve ödendiğinde kontrol etmektir. Sigorta ödemeyi yaptığında dosyanız kapanır. Tahkim/mahkeme kararına rağmen ödeme gecikirse, avukatınız aracılığıyla veya kendiniz icra takibini başlatabilirsiniz. İcra takibinde de karşı tarafın banka hesaplarına, maaşına veya malvarlığına haciz koydurmak gibi yöntemlerle paranın tahsili sağlanır.
Önemli bir nokta: Tazminat miktarı üzerinde anlaşıp ödemenizi aldıysanız, genellikle sigorta şirketi sizden “ibraname” adı verilen bir belge imzalamanızı ister. İbraname, aldığınız miktar karşılığında konuyu kapattığınızı, başka talebiniz kalmadığını beyan ettiğiniz belgedir. İbranameyi imzalarken gerçekten hak ettiğiniz tutarı aldığınızdan emin olun; eksik bir tutara imza atarsanız, sonradan kalanını talep etmeniz zorlaşır. Sonuç olarak, araç değer kaybı tazminatı ya sigorta tarafından doğrudan ödenerek tahsil edilir, ya da hukuki kararlar icra yoluyla uygulanarak alınır. Sürecin sonunda, zarar gören araç sahibi maddi kaybını telafi eden tutarı cebine koymuş olur. Bu da kazanın maddi sonuçlarının bir nebze olsun giderilmesini sağlar.
